Woody Allen. Król życia i komedii, muzyk, aktor i reżyser, mistrz słowa i jedna z największych gwiazd Hollywood.
Gustaw Holoubek: Romantyczna koncepcja Artysty. Wielka Improwizacja wielkiego Aktora
05 lutego 2018, 08:31
Gustaw Holoubek - aktor teatralny i filmowy, reżyser i pedagog. Człowiek o ciekawej i złożonej osobowości. Geniusz swoich czasów, dzięki któremu Mickiewicz stał się zrozumianym.
Sam o sobie zwykł mówić, że żyje w dwóch odrębnych światach, świecie codzienności i sztuki, że wymyślony, iluzoryczny świat teatru jest dla niego ucieczką i schronieniem przed skazaniem na realizm życia.Nostalgicznie wspominamy niezwykłego człowieka.
Urodził się w Krakowie, w 1923 roku. Ukończył I Gimnazjum im. Bartłomieja Nowodworskiego, do którego uczęszczali, m.in. Jan III Sobieski, Stanisław Wyspiański i Jan Matejko. W 1947 roku ukończył studia w krakowskim Państwowym Studiu Dramatycznym(obecnie Państwowa Wyższa Szkoła Teatralna). Podczas II wojny światowej został ochotnikiem w służbie wojskowej. Tak uczestniczenie w kampanii wrześniowej wspomina aktor:
Wojna utonęła mi w niepamięci. Pozostały tylko plamy pamięci ułożone fabularnie, ale bez ciągłości. Poszedłem na tę wojnę na ochotnika, jak moi najbliżsi koledzy. Dostaliśmy mundury przysposobienia wojskowego, karabiny – angielskie remingtony z przeziernikiem, pasy z amunicją – te były przedmiotem największych ambicji, byli tacy, co się nimi opasywali kilka razy, i ruszyliśmy.
Gustaw Holoubek w filmie „Salto", fot. Zbigniew Hartwig
Gustaw Holoubek teatr ukochał sobie szczególnie. Stał się on esencją w jego artystycznym życiorysie.
Jeśli dwóch ludzi rozmawia, a reszta słucha – to już jest teatr. - twierdził wybitny aktor.
Jego działalność związana była ze scenami Krakowa, Katowic i Warszawy. Pierwszą teatralną rolę stworzył w przedstawieniu ,,Odysie u Feaków” Stefana Flukowskiego w Starym Teatrze w Krakowie, wcielając się w kreację Charysa. W latach 1949–1956 pracował jako kierownik artystyczny, reżyser i aktor Teatru Śląskiego im. Stanisława Wyspiańskiego w Katowicach. W 1955 roku odegrał na jego deskach rolę tytułową w sztuce ,,Fantazym” Juliusza Słowackiego według swojej reżyserii. To znamienitych teatralnych ról należą, m.in. rola Skrzypka w ,,Rzeźni” Sławomira Mrożka, tytułowa w legendarnym ,,Królu Learze” Williama Szekspira, odegrane na scenie warszawskiego Teatru Dramatycznego wyreżyserowane przez Jerzego Jarockiego. Rola Gustawa- Konrada z trzeciej części ,,Dziadów” Adama Mickiewicza stała się świadectwem artystycznym aktora, będąc pierwszorzędną w jego twórczości artystycznej. W jego dorobku filmowym znajdują się m.in. takie filmy jak: ,,Ogniem i mieczem”, ,,Sanatorium pod klepsydrą”, ,,Rękopis znaleziony w Saragossie”, ,,Historia żółtej ciżemki”, ,,Pętla”, czy ,,Lawa”.
Kadr z filmu “Pętla”
Przez wiele lat pełnił funkcję dyrektora Teatru Dramatycznego w Warszawie. Należał do najsłynniejszych polskich nauczycieli sztuki aktorskiej.Był równie znakomitym pedagogiem, jak i odtwórcą. Wykładał w warszawskiej Akademii Teatralnej.
Literatura od najmłodszych lat miała wpływ na kształtowanie jego postawy życiowej, krystalizowanie zainteresowań artystycznych, rozwijając świadomość emocjonalną i literacką polszczyznę. Aktor we ,,Wspomnieniach z niepamięci”, rozpamiętuje swoje młodzieńcze lata, ale też przywołuje perspektywę poznawczą literatury polskiej. Od wczesnego dzieciństwa czytał bajki – Andersena, braci Grimm, Marii Konopnickiej, i czeskiej pisarki Bożeny Niemcowej, następnie fascynował się Kornelem Makuszyńskim, a w późniejszym okresie Walerym Przyborowskim, Karolem May'em, Jack'em London'em, Joseph'em Rudyard'em Kipling'em, a także Henrykiem Sienkiewiczem, czytając bardzo wcześnie Quo Vadis, Krzyżaków i, już w dwunastym roku życia, ,,Trylogię”.
Gustaw Holoubek i Kazimierz Dejmek, fot. Janusz Fila / Forum
Dzieło Henryka Sienkiewicza stało się dla mojego pokolenia własnością duchową, jak polska książeczka do nabożeństwa, jak polski krajobraz ze słotną jesienią, śnieżną zimą, kwietną wiosną i latem z płaczącymi wierzbami i pęczniejącymi od dostatku zbożami.
Był laureatem wielu nagród i wyróżnień honorujących jego dorobek artystyczny, w tym licznych odznaczeń państwowych, otrzymał w 1953 roku Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski, w 1967 roku Odznakę 1000-lecia Państwa Polskiego, i jedenaście lat później Nagrodę województwa katowickiego w dziedzinie kultury i sztuki za rok 1977 za wybitne zasługi artystyczne i społeczne. W 1978 roku został uhonorowany Nagrodą Państwową I stopnia za wybitne kreacje aktorskie: Skrzypka w ,,Rzeźni” Sławomira Mrożka oraz tytułową w ,,Królu Learze” Wiliama Szekspira w Teatrze Dramatycznym w Warszawie. W 2005 roku otrzymał dwa ważne odznaczenia: Złoty Medal ,,Zasłużony Kulturze Gloria Artis” i Nagrodę im. Cypriana Kamila Norwida w dziedzinie teatru, przyznawany przez samorząd województwa mazowieckiego. Pośmiertnie, w 2008 roku otrzymał Order Orła Białego, w uznaniu znamienitych zasług dla kultury polskiej, za wybitne osiągnięcia w pracy artystycznej i dydaktycznej.
Reżyser to taki człowiek, któremu nie powiodło się w aktorstwie, a aktor to taki człowiek, któremu nie powiodło się w życiu.Aktor szczęście rodzinne odnalazł dopiero przy trzeciej żonie Magdalenie Zawadzkiej, wcześniej dwukrotnie się rozwodził z aktorkami: Danutą Kwiatkowską i Marią Wachowiak. Miał troje dzieci.
Gustaw Holoubek i Magdalena Zawadzka, fot. Agencja Gazeta
Śmierć wybitnego aktora była wielką stratą dla polskiej kinematografii. Zmarł 6 marca 2008 roku w Warszawie.
Są takie sytuacje w naszym życiu, że żadne osobiste wspomnienia, żadne słowa nie są w stanie oddać tego, co się czuje. Myślę, że milczenie byłoby lepsze. Po prostu, żal, bardzo żal. - Jerzy Trela
Gustaw Holoubek zostanie głównie zapamiętany jako odtwórca pamiętnego Gustawa-Konrada w ,,Dziadach” Adama Mickiewicza, sztuki inscenizowanej po raz pierwszy 25 listopada 1967 roku przez Kazimierza Dejmka na deskach Teatru Narodowego w Warszawie. Gustaw-Konrad, wybrany przez naród, rozmawiający z Bogiem, który nigdy nie otrzymał odpowiedzi. Monolog Konrada, to też monolog wielkiego artysty ...
Ja kocham cały naród! – objąłem w ramiona
Wszystkie przeszłe i przyszłe jego pokolenia.
Cytaty i informacje pochodzą z książki ,,Wspomnienia z niepamięci” Gustawa Holoubka oraz portalu informacyjnego Wikipedia.