Dieta przy niedoczynności tarczycy na tle autoimmunologicznym

Powszechna choroba autoimmunologiczna- autoimmunologiczne zapalenie tarczycy (Hashimoto)

Niedoczynność tarczycy spowodowana jest przez niedobór hormonów tarczycy(T3 – trijodotyronina, T4 – tyroksyna) lub też ich nieprawidłowe działanie. Innymi słowy, niedoczynność tarczycy to zaburzenie funkcjonowania gruczołu tarczowego.

Może być pierwotna, wtórna, wrodzona oraz nabyta. Z pierwotnością niedoczynności tarczycy, mamy do czynienia w przypadku uszkodzenia gruczołu tarczowego, czego skutkiem mogą być operacje tarczycy lub jej zapalenie (choroba Hashimoto, podostre de Quervaine`a, zapalenie poporodowe) czy radioterapia jodem, natomiast wtórna niedoczynność tarczycy spowodowana jest niedoborem hormonu tyreotropowego (TSH).

,,Ten rodzaj niedoczynności najczęściej wynika z uszkodzenia przysadki mózgowej lub nieprawidłowego działania podwzgórza. ,,Wrodzona niedoczynność tarczycy (kretynizm), jest zazwyczaj także pierwotną i występuje z częstotliwością 1:4000 żywych urodzeń”.

Ryzyko na zachorowanie Hasimoto pojawia się wraz z wiekiem, i dotyka głównie kobiety, które chorują dziesięciokrotnie częściej niż mężczyźni.

Reguły żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto

,,Farmakoterapia w niedoczynności tarczycy stanowi najważniejszy element leczenia chorych, jednak odpowiednio zbilansowana dieta, dostarczająca niezbędnych składników odżywczych wykorzystywanych do syntezy hormonów tarczycy, a także unikanie produktów, które mogą ten proces zaburzać ma istotne znaczenie jako działanie wspomagające leczenie”.

Osobom chorym zaleca się przyjmowanie posiłków 4-5 razy dziennie w systematycznych odstępach nie dłuższych niż 4 godziny, gdyż regularne dostarczanie pożywienia zapobiega zwolnieniu tempa przemiany materii. Należy zwracać szczególną uwagę na ilość i jakość spożywanych produktów. Zapotrzebowanie kaloryczne powinno być dostosowane indywidualnie do każdego pacjenta ,,z uwzględnieniem jego płci, wieku, stanu fizjologicznego, chorób współistniejących czy aktywności fizycznej. Warto zaznaczyć, że zbyt duże restrykcje kaloryczne mogą spowodować wzrost stężenia TSH oraz zmniejszyć tempo metabolizmu”.

Z racji tego iż choroba Hashimoto ma podłoże immunologiczne, a także z powodu towarzyszącego jej stanu zapalnego ,,zastosowana dieta powinna mieć charakter przeciwzapalny i eliminujący potencjalne antygeny pokarmowe. Mogą one wywołać produkcję przeciwciał, wchodzić w reakcję krzyżową z tkanką tarczycową, przyczyniając się do nadwrażliwości i pobudzenia układu immunologicznego”.

Ważnym składnikiem w diecie jest białko, będące podstawowym budulcem każdej komórki. ,,Głównym założeniem diety dla osób z niedoczynnością tarczycy powinien być zwiększony udział białka pełnowartościowego, wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, węglowodanów o niskim indeksie glikemicznym. Wykorzystanie białka z diety przez organizm osoby chorej na Hashimoto wymaga dodatkowej ilości energii niezbędnej do podwyższenia metabolizmu (nawet do 25%), co jest efektem korzystnym w przypadku obniżonej przemiany materii u tych osób. Białko uczestniczy jako substrat syntezy hormonów tarczycy”. Dlatego też jako jeden ze składników żywnościowych powinny stanowić jaja jako podstawowe źródło wartości odżywczych- pełnowartościowego białka i składników mineralnych.

Dieta powinna wykluczać mocno przetworzone produkty, m.in.: gotowe ciastka, torty, czekolady, desery, lody, krakersy, biszkopty, paluszki, chipsy, chrupki, płatki śniadaniowe, gotowe sosy, produkty fast food, zupki chińskie, parówki, konserwy, a także słodkie napoje gazowane.

Węglowodany powinny być dostarczane w postaci produktów zbożowych o niskim indeksie glikemicznym. Żelazo stanowi także niezbędny element w diecie osób zmagających się z niedoczynnością tarczycy. ,,Stanowi składnik peroksydazy jodującej, będącej enzymem biorącym udział w syntezie hormonów tarczycy. Niedobór żelaza powoduje zmniejszoną syntezę hormonów tarczycy poprzez zmniejszoną konwersję T4 do T3 oraz przyczynia się do zwiększonego wydzielania TSH”.

Suplementy diety w niedoczynności tarczycy i dieta bezglutenowa

Witamina D ma również bardzo istotne znaczenie w podłożu chorób tarczycy na tle autoimmunologicznym. Ze względu na właściwości immunomodulujące witamina ta wpływa na regulację proliferacji i różnicowanie komórek układu immunologicznego”. Także ,,zmniejsza produkcję cytokin prozapalnych i stymuluje wytwarzanie cytokin przeciwzapalnych”.

Należy także zwrócić uwagę na niedobór witaminy C u osób, u których zdiagnozowano nieprawidłowe funkcjonowanie tarczycy. Według badań eksperymentalnych, które zostały opublikowane na łamach BMC Endocrine Disorders Journal wynika, że ,,pacjenci z łagodnymi, czy złośliwymi chorobami tarczycy mieli niski poziom przeciwutleniaczy, zwłaszcza selenu, cynku i witaminy C”.

Źródła powstania tekstu:

1/Emilia Zakrzewska, Magdalena Zegan, Ewa Michota-Katulska, Zalecenia dietetyczne w niedoczynności tarczycy przy współwystępowaniu choroby Hashimoto, Zakład Żywienia Człowieka Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, str. 117-127,

2/ Alicja E. Ratajczak, Małgorzata Moszak, Marian Grzymisławski, Zalecenia żywieniowe w niedoczynności tarczycy i chorobie Hashimoto, str. 306-310,

3/https://www.pepsieliot.com/witamina-c-zdrowie-tarczycy-czyli-dlaczego-banan-magnes-gluptaskow/